Organik Tercih Ederken...
Bebeğimize hangi ay ne yedirebileceğimiz konusunda kafamız karışsa da bu konuda bilimsel içerikli ya da bilimsel kaynaklara dayanan çok sayıda içeriğe ulaşmak artık kolay. Genel olarak pediatristlerin önerileri de bazı temel kurallara dayanmakta. Ancak iş genetiği değiştirilmiş organizmalar, organik ürünler ve besinlerdeki kimyasal kalıntılara gelince henüz yüzde yüz güvenli bir yol yok. Gıda güvenliğimiz her geçen gün daha çok tehdit ediliyor ve bu konuda yapılmış bilimsel çalışmalar çok az.
Sadece bebek beslenmesi bakımından değil her yaştan insanın sağlığını tehdit eden en önemli konulardan biri besinlerdeki pestisit (böcek ilacı) kalıntıları. Özellikle çocukluk döneminde maruz kalınan pestisitler, kanser, büyüme, gelişme ve zeka gerilikleri, hormonal bozukluklar gibi pek çok hastalığın etkenlerinden olduğu bildiriliyor.
Peki bu konuda en son bilimsel veriler neler? Nelere dikkat etmemiz gerekiyor?
Amerika'da Çevresel Çalışma Grubu (Environmental Working Group) tarafından yapılan araştırmada pestisit kalıntıları bakımından en "kirli" gıdaların bir listesi oluşturulmuş. Sonuçlar ülkemizdeki ile birebir aynı olmayacak da olsa bitkilerin fizyolojik özellikleri ve yetiştirilme şekli bakımından önemli bir gösterge. Bu çalışmaya göre bulaşma derecesine göre en kirli 12 besinin listesi şöyle:
Elma
Çilek
Üzüm
Kereviz
Şeftali
Ispanak
Tatlı biber
Nektarin
Salatalık
Kiraz (çeri) domates
Bezelye
Patates
(Ek olarak 13. Kırmızı acı biber ve 14. Yaban mersini bazı böcek öldürücüler bakımından yüksek oranda toksik bulunmuş.)
Pestisit kalıntısı en az bulunan yiyecekler ise şunlar:
Avokado
Tatlı mısır
Ananas
Beyaz lahana
Tatlı bezelye
Soğan
Kuşkonmaz
Mango
Papaya
Kivi
Patlıcan
Greyfurt
Kantalop kavunu
Karnabahar
Tatlı patates
("Temiz" gıdaların bazıları ülkemizde yaygın değil. Bunlardan tatlı mısır gibi bazılarının da pestisit bakımından güvenli olsa da GDO bakımından büyük risk taşıdığı unutulmamalı. Tamamen ayrı bir konu olan GDO başka bir yazının konusu.)
Bu listeler ne işimize yarayacak? Bugüne kadar toprak altı kısımlarını tükettiğimiz meyve ve sebzelerin yüksek oranda pestisit depolayabileceği biliniyordu. Mümkünse bunların organik olanlarının tüketilmesi öneriliyordu. Eğer bütçemiz elveriyorsa ve ulaşabiliyorsak organik tercih ederken hangi gıdalara öncelik vermemiz gerektiği bu listede açıkça görülüyor. Özellikle ek gıdaya geçişte sıkça tüketilen elmayı organik olarak satın almaya özen gösterirken patlıcan, kivi ya da bezelye konusunda daha rahat olabiliriz (şimdilik).
Ama şurası kesin ki ülkemizde belirli bir markayı hedef gösteren spekülatif haberlerden çok temel besinlerimizdeki pestisit kalıntılarının oranlarını gösteren ve tüketicileri yönlendiren araştırmalara ihtiyaç var.
EWG Tüketici Rehberi için http://www.ewg.org/foodnews/
